جلد دهم کتاب تفسیر المیزان، شامل ترجمه و بیان کامل سوره یونس و آیات 1 تا 99 سوره هود است.
در جلد دهم تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ابتدا با بیان و تفسیر آیات 1 تا 10 سوره یونس، عنوان میکند که این سوره، در اوائل بعثت نازل شده و هدف از نزول آن، تأکید مردم به التزام به توحید و اثبات حقانیت قرآن در پاسخ به سحر خوانده شدن آن توسط مشرکین است. پس از آن ایشان به بیان و تفسیر آیاتی از سوره هود پرداخته و بیان میکند که در این سوره، اساس تمام معارف و سخنان قرآن کریم در مورد تمامی زمینه‌ها یک حقیقت واحد بوده و آن حقیقت نیز، توحید حق تعالی است.
برخی از مهم ترین بحث های مطرح شده در جلد دهم تفسیر المیزان به شرح زیر است:
• معنای تسبیح و حمد خدای تعالی
• علت اینکه مشرکین به پیامبر گفتند یا قرآنی دیگر بیاور یا این را تبدیل کن
• فلسفه بت پرستی و مبنای عقاید بت پرستان
• معنای دعا و فرق آن با نداء
• معنای «سلام» و فلسفه آن
• معنای رازق بودن خداوند از آسمان و زمین
• مفهوم بیرون کردن زنده از مرده و مرده از زنده توسط خدا
• مراد از فضل و رحمت خدا
• تسلّی دادن به پیامبر برای اینکه از سخنان مشرکین نرنجد
• روایاتی پیرامون رویا و اقسام آن
• گفتگوی حضرت نوح با قوم خود
• امر به خانه سازی برای بنی اسرائیل
• ایمان باید اختیاری و بدون اکراه باشد
• وعده خدا به نجات مؤمنین از امّت اسلام
• مراد از شک داشتن مشرکین در دین پیامبر
• آهنگ کلی سوره هود و کیفیت و مکان نزول آن
• منظور از خلق آسمان ها و زمین در شش روز
• چون و چرای کفار از نزول قرآن و جداب خداوند به آنها
• روایاتی در مورد روزی رساندن خدا به همه
• گفتار فلسفی و قرآنی پیرامون قدرت انبیا و اولیا به اذن خدا
منظور از اینکه پسر نوح از اهل آن حضرت نبوده
جلد یازدهم کتاب تفسیر المیزان، شامل ترجمه و بیان ادامه سوره هود از آیات 100 به بعد، و تمامی آیات سوره یوسف و رعد است.
در جلد یازدهم تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ابتدا با بیان و تفسیر آیات 100 تا 108 سوره هود، عنوان میکند که این آیات، بازگشتی به داستان‌های قبلی و نظری اجمالی و کلی در مورد آنهاست. پس از آن ایشان به بیان و تفسیر ادامه آیات سوره هود، و سپس تمامی آیات سوره یوسف و رعد، میپردازد.
برخی از مهم ترین بحث های مطرح شده در جلد یازدهم تفسیر المیزان به شرح زیر است:
• جاودان بودن بهشتیان در بهشت و عدم لزوم خلود جهنمیان در دوزخ
• روایاتی در مورد فضیلت نماز و اینکه نماز کفّاره گناهان است
• احسن القصص بودن داستان حضرت یوسف
• رویای حضرت یوسف و تعبیر آن توسط پدرش حضرت یعقوب
• اشاره به معنای صبر و اینکه صابران چه کسانی‌اند
• احساسات یوسف در کاخ عزیز مصر
• روایتی از امام سجاد در مورد حضرت یوسف و همسر عزیز مصر
• اثبات بیگناهی حضرت یوسف و عزّت یافتن او
• روایاتی در شرح داستان یوسف و برادران در مصر
• به سجده افتادن در برابر یوسف برای پرستش او نبوده
• خواب های راست، عوالم سه گانه و سه گونه رؤیا
• روایتی در مورد وعده عفو و وعید عذاب
• روایتی در مورد سجود هر که در آسمان ها و زمین است برای خدا
• معنای ترس از خدا
• چرا با یاد خدا هم خشیت، ترس، سکون و هم اطمینان قلبی حاصل میشود
• هدایت و ضلالت به دست خدا
• وعده به مؤمنان در مقابل وعیدی که به کافران داده شد
روایاتی در مورد شجره طوبی
جلد دوازدهم کتاب تفسیر المیزان، شامل ترجمه و بیان کامل سوره‌های ابراهیم، حجر و نمل است.
در جلد دوازدهم تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، در ابتدای بیان سوره ابراهیم، با استفاده از آیات 1 تا 5 این سوره بیان میکند که این سوره با ذکر و بیان غرض از رسالت و فرستادن قرآن، افتتاح شده و در کل نیز پیرامون اوصاف قرآنی است که بر پیغبر نازل شده است. در بیان سوره حجر نیز ایشان میفرمایند که این سوره پيرامون استهزاء كفار به رسول خدا (ص) سخن مى‌گويد كه نسبت جنون به آن جناب داده و قرآن كريم را هذيان ديوانگان خوانده بودند. همچنین در بیان مفاد کلی سوره نحل نیز عنوان میکنند که این سوره برای خبر دادن به نزدیک شدن امر الهی یعنی غلبه دین حق بر کفار و همچنین اینکه دین حق از خدا است پس واجب است دین دیگری تشریع نشود، نازل شده است.
برخی از مهم ترین بحث های مطرح شده در جلد دوازدهم تفسیر المیزان به شرح زیر است:
• معنای جمله حضرت موسی که فرمود: اگر شما و تمامی اهل زمین کافر شوید خدا غنی و حمید است
• روایاتی در مورد شکر نعمت
• سخن شیطان با پیروان خود در قیامت
• بیان اینکه شیطان بر مردم تسلطی ندارد و صرفا دعوت به گناه میکند
• بیزاری جستن شیطان از پیروان خود در قیامت
• روایاتی در مورد سوال قبر
• گفتاری در چند فصل پیرامون مصونیّت قرآن از تحریف
• نظام خلقت بدون حیات و موت
• معنای اینکه جهنم هفت در دارد
• روایاتی در مورد نفخ روح در کالبد حضرت آدم
• اعتقاد به معاد لازمه توحید کامل است
• روایتی در مورد سلطنت و قدرت نامحدود خدا
• بیان اینکه قیامت از غیب های آسمان ها و زمین است
• در عذاب ظالمان در آخرت تخفیف و تأخیری نیست
• معنای اینکه قرآن بیان همه چیز است
• معنای مهر زدن خدا بر دل ها و گوش ها دیدگان کفّار
• بیان مراد از اینکه حضرت ابراهیم یک امّت بود
• معنای «حکمت»، «موعظه» و «مجادله»