ماه مبارك رمضان، ماه استقامت و بردباری، دوری از گناهان کوچک و بزرگ، و استفاده از فرصت‌ها برای نزدیک‌تر شدن به پروردگار است. برای این ماه، اعمال و برنامه ریزی های خاصی صورت میگیرد، چراکه فرصتی بس نیکو و بزرگ بوده و معلوم نیست دوباره نصیب انسان بشود یا خیر. از این رو، بزرگان بسیاری همچون علامه قاضی ، علامه طهرانی و … در مورد زوایای گوناگون ماه مبارک رمضان، مباحث متنوعی را مطرح کرده اند. مباحثی چون دستورات سلوکی علامه قاضی در مورد ماه رمضان، کتاب انوارالملکوت از علامه طهرانی که در بخش مهی از آن در مورد روزه و ماه رمضان صحبت شده و 7 امر ضروری برای رسیدن به هدف نهایی روزه را نیز برای مخاطبین شرح داده است. در کنار تمامی این دستورالعمل‌های سلوکی، شاید اساسی ترین قسمت ماه رمضان، روزه گرفتن و تحمل گرسنگی و غلبه بر هوای نفس باشد. به همین دلیل، مبحث تغذیه و خصوصیات ماه مبارک رمضان در دیدگاه اهل معرفت، از اهمیّت بسیار بالایی برخوردار خواهد بود که در ادامه به بررسی آن میپردازیم.
میزان تغذیه در ماه مبارک رمضان
اولین نکته ای که در ماه رمضان باید به آن توجه داشت مسئله غذا و تغذیه است. برخی ها به اشتباه در هر دو وعده‌ی غذایی یعنی افطار و سحری، بیش از اندازه غذا صرف میکنند. چرا که ظرفیت او محدود بوده و در صورت غذا خوردن بیش از این ظرفیت، ممکن است از اعمالی که باید در آن شب انجام دهد باز بماند. درواقع نه آنقدر غذا مصرف کند که توان حرکت و پرداختن به امور معنوی را نداشته باشد و نه به قدری غذا بخورد که از این سمت، توان و قوتی بدست نیاورده و نشاطی به او باز نگشته باشد.
بایدها و نبایدهای غذایی در ماه مبارک رمضان
در ماه رمضان، از خوردن چیزهای چرب و شیرین و سرخ كردنی جات و چیزهایی كه موجب غلظت خون هست باید پرهیز كنیم. درواقع سرخ كردنی جات و غذاهای اینچنینی باعث سنگینی انسان و مشغول شدن فکر او میشود که در این ماه مناسب نیست. در عوض از سبزیجات و میوه جات و آن غذاهایی كه نشاسته کمتری دارد استفاده شود. مصرف پروتئین هم به مقدار مناسب مشکلی نداشته و به طور کلی، بنابر دستور بزرگان، میزان غذا خوردن باید به گونه ای باشد که انسان احساس سنگینی نکند. همچنین توصیه میشود که در ابتدا صبر کرده، مقداری آب جوش یا چای ملایم با دو عدد خرما میل شود تا هم آن حس ولع فروکش کند و هم اسید معده خنثی شود. پس از آن غذایی ملایم و به مقدار کافی مصرف شود.
حکایت ساده زیستی علامه طهرانی و بی اعتنایی به طعم و رنگ غذاها
در یکی از سخنرانی‌های آیت الله سید محمد محسن طهرانی در مورد کیفیت تغذیه در مکتب عرفان، ایشان حکایت جالبی را در مورد ساده زیستی پدرشان علامه طهرانی نقل میکنند که بدین شرح است:
یكی از رفقا خدا رحمتش كند از دنیا رفته، می‌گفت به اتفاق چند نفر آمدیم قم منزل علامه طباطبایی موقع ظهر بود، پنج شش نفر بودیم و آمده بودیم منزل مرحوم علامه طباطبایی، نماز خواندیم و دیگر بنابر این شد كه ما نهار هم آن جا باشیم، خادم ایشان آمد و سفره پهن كرد و غذا آبگوشت بود، آبگوشت هم به اندازه اهل آن منزل طبخ شده بود، اضافه كه نشده بود، اینها سر ظهر رسیده بودند، افرادی كه در منزل بودند خب اطلاع نداشتند، خادم آمد و سفره را انداخت و یك ظرف آبگوشتی آورد كه شاید مثلا ثلث آن پر بود، بقیه آن همه خالی بود، می‌گفت ما همین طور نگاه كردیم به هم بالاخره تكلیف ما چند نفر با این شكم گرسنه كه صدایش می‌رفت این طرف و آن طرف چیه؟ مرحوم علامه هم نشسته بود بی خیال سر سفره و گفتند بفرمایید بفرمایید یكدفعه دیدیم پارچ آبی كه آن وسط بود علامه پارچ آب را برداشت همه را خالی كرد در این كاسه، پر شد آمد بالا، همه گفتیم آقا چكار می‌كنی؟ یكی از این معممها بود، سید بود، از منصوبین ما هم بود، خدا بیامرزد او را، گفت: چكار می‌كنید؟ همان را می‌خوردیم، ایشان فرمودند به به عجب سلاك راه خدایی!! پس شما غذا را برای مزه می‌خورید؟!! غذا را برای مزه‌اش می‌خورید؟!! بخورید بابا، برداشتند برای همه كشیدند، نان هم برداشتیم در آن خالی كردیم و خوردیم حالا یكخرده مزه آن تغییر كرد، بابا این كه دیگر آسمان به زمین نیامده، این را باید از اینها یاد بگیریم، باید روشمان را از اینها یاد بگیریم، از این افرادی كه اینها این طور كردند كه رسیدند به آن جا، به آن مطالب و اینها رسیدند.