کتاب آموزه های معرفت

جلد دوم از مجموعۀ ارزشمندِ «آموزه‌های معرفت» حاصل مجالس حضرت آیت‌اللَه حاج سید محمدمحسن حسینی طهرا رهپویانِ مکتب عرفان و توحید ایراد فرموده‌اند که همراه با ویرایش به زیور طبع آراسته شده است.

کتاب آموزه های معرفت
از آنجا که خود مرحوم مؤلّف بارها این دعای شریف به با نام «آیین‌نامه سلوک» یاد کرده‌اند، از اینرو در شرح این
نی قدّس‌اللَه‌سرّه در «شرح دعای ابوحمزۀ ثمالی» است که طیّ سالیان متمادی، در شبهای ماه رمضان برای رفقا و شاگردان سلوکی و
دعا، به طرح مباحث دقیق عرفان عملی پرداخته و سرمایۀ عظیمی برای مشتاقان لقای محبوب و دلدادگان حریم معبود به‌جای گذاشتند، که به تصدیق اهل معرفت، در نوع خود بی‌نظیر و بی‌بدیل است.
جلد دوم مربوط به شرح این دعای شریف در طی سالهای 1418 و 1419 هجری‌قمری می‌باشد.
اهم مطالب مندرج در این مجلّد:
• برهان صدّیقین و محوریّت عرفان‌الهی
• بی‌دردی و بی‌‌نیازی انسان، دلیل بی‌التفاتی و بی‌توجهی او
• وجه تمایز علوم حقیقی از مجازی
• هدف از جعل غرائز و شهوات در نفس عقلانی انسان
• دیدگاه اهل معرفت پیرامون مسئله «ازدواج مجدّد» و «متعه»
• حکومت غلبۀ احساسات بر عقل در میان مردم دنیا
• علت عدم امکان بیان برخی احکام شرعی
• لزوم اجتناب از اوهام شیطانی برای حفظ وحدت میان رفقای سلوکی
• اهمیّت حاکمیت حالات توحیدی در انسان
• جایگاه اجتهاد و تقلید در مکتب عرفان
• لزوم اتحاد با اولیای الهی برای ادراک حقیقت کلام و فعل آنها
• کیفیت شناخت اسماء و صفات پروردگار
• حقیقت استجابت دعا
• کیفیت مناجات ظاهری و باطنی با پروردگار
• راه‌کارهای اسلام در جلوگیری از سوء استفاده از سنّت‌های اسلامی

جلوه‌های معرفت

کتاب شریف «جلوه‌های معرفت» متن خطبه‌های حضرت آیة‌اللَه حاج سید محمدمحسن حسینی طهرانی قدّس‌اللَه‌سرّه در «اعیاد فطر و قربان» می‌باشد که به بیان اسرار و رموز این دو عید بزرگ اسلامی و تبیین ظرائف سلوک الی اللَه و چگونگی دریافت حقایق باطنی و کشف حجابهای راه و وصول به بالاترین مقام معرفت و عقلانیت با لسانی رسا و بیانی شیوا می‌پردازند.
تبیین «حقیقت توحید و جنبۀ باطنی ولایت و تأثیر آن در تبدّل جوهری انسان» و «تبعیت از قرآن و عترت» و «جایگاه انسان در عالم هستی» و «نحوۀ نگرش اولیای‌الهی نسبت به دنیا» از شاخصه‌های این اثر ارزشمند است که برای طالبان وصول به حقیقت راهگشا و راهنماست.
مهم‌ترین مباحث این اثر:
• تفاوت علمای الهی و علمای اهل ظاهر
• توجه به باطن از اساسی‌ترین شرایط سلوک
• ابتلائات الهی، عامل تزکیه و ارتقاء رتبۀ مؤمن
• ولایت، ظهور کلمۀ توحید در تمام تعیّنات
• تأثیر همّت انسان در سیر و سلوک الی اللَه
• پیامبر و اهل‌بیت شایسته‌ترین اسوه در مسیر لقاء الهی
• تفاوت ضیافت ماه رمضان با دیگر ضیافت‌ها
• اتصال به حبل ولایت، عیدی پروردگار در عید فطر
• در تحت ولایت و دستور ولیّ بودن، شرط قبولی عبادت
• لزوم استمرار حال و هوای ماه رمضان در سایر ایّام
• اهمیّت امید به رحمت و غفران الهی
• لقای پروردگار بالاترین عنایت حق در عید فطر
• صداقت در راه و تعظیم ولیّ الهی، شرط اساسی هدایت
• اهمیت مسئله یقین در سیر و سلوک الی اللَه
• عامل سربلندی حضرت ابراهیم در ابتلاء به ذبح اسماعیل
• توجه صرف به محبوب، اثر دین حقیقی

جلوه‌های معرفت

خطبه رسول‌ اللَه‌ در جمعۀ آخر ماه‌ شعبان پيرامون فضيلت ماه رمضان‌

کیفیت غنیمت‌شمردن ماه مبارک رمضان

  • در خطبه‌ای‌ که‌ رسول‌ خدا صلّی‌ اللَه‌ علیه‌ و آله‌ و سلّم‌ در جمعۀ آخر ماه‌ شعبان‌ قرائت‌ فرمودند مردم‌ را اندرز دادند که‌ این‌ ماه‌ (رمضان‌) ماه‌ پربرکت‌ و رحمت‌ است‌، ماه‌ مغفرت‌ و دعا و اجابت‌ است‌، ماه‌ نماز، ماه‌ قرائت‌ قرآن‌، ماه‌ صدقه‌ و صلۀ رحم‌ و ایثار است‌، ماه‌ ادای‌ فرائض‌ و روزه‌ و انفاق‌، و بهار آمرزش‌ و تخفیف‌ بر زیردست‌ و رحم‌ بر صغیر و احترام‌ و توقیر کبیر؛ مفصّلاً بیاناتی‌ فرمودند. و مفادش‌ آنستکه‌ مؤمن‌ در شهر رمضان‌ نه‌ تنها از آدابی‌ که‌ فقهاء در کتب‌ عملیه‌ ذکر می‌کنند باید اجتناب‌ ورزد بلکه‌ در این‌ ماه‌ رحمت‌ باید با شراشر وجود خود جلب‌ رحمت‌ کند، خشوع‌ و خضوع‌ داشته‌ باشد، همیشه‌ به‌ ذکر خدا اشتغال‌ ورزد، در هر امری‌ که‌ او را به‌ خدا نزدیک‌ کند سبقت‌ گیرد، و از هرچیزی‌ که‌ او را از خدا دور کند بگریزد، به‌ آنچه‌ خدا امر کرده‌ عمل‌ کند و از آنچه‌ نهی‌ فرموده‌ اجتناب‌ ورزد، از هر چه‌ دیدنش‌ را حرام‌ فرموده‌ چشم‌ ببندد و به‌ هر چه‌ شنیدنش‌ را ممنوع‌ کرده‌ گوش‌ ندهد.

  • و خلاصه‌ با بیانات‌ خود در این‌ خطبه‌ آن‌ صراط‌ مستقیمی‌ که‌ اقصر فاصلۀ بین‌ انسان‌ و خداست‌ را تشریح‌ کردند. أمیرالمؤمنین‌ علیه‌ السّلام‌ که‌ این‌ روایت‌ را بیان‌ می‌کنند می‌گویند: در پایان‌ خطبه‌ برخاستم‌ و عرض‌ کردم‌: یا رَسُولَ اللَه! مَا أَفْضَلُ الاعْمَالِ فِی‌ هَذَا الشَّهْرِ ؟ فَقَالَ: یا أَبَا الْحَسَنِ! أَفْضَلُ الاعْمَالِ فِی‌ هَذَا الشَّهْرِ الْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اللَه.

  • «ای‌ رسول‌ خدا بهترین‌ اعمال‌ در این‌ ماه‌ چیست‌ ؟ رسول‌ خدا فرمود: ای‌ أبوالحسن‌! بهترین‌ اعمال‌ در این‌ ماه‌ اجتناب‌ از گناهان‌ است‌.»

شرح حدیث عنوان بصری خصوصیات ماه مبارک رمضان

خطبه رسول‌ اللَه‌ در جمعۀ آخر ماه‌ شعبان پيرامون فضيلت ماه رمضان‌

شرح فقراتی از دعای ابو حمزه ثمالی ج1

جلد اول از مجموعۀ نفیس «شرح فقراتی از دعای ابوحمزۀ ثمالی» متن پیاده شدۀ سخنرانی‌های حضررانی قدّس‌اللَه‌سرّه پیرامون «شرح دعای ابوحمزۀ ثمالی» می‌باشد که در هنگام اقامت در طهران در یکت علامه آیة‌اللَه حاج سید محمدمحسن حسینی طهی از سالها، در شب‌های ماه مبارک رمضان در مسجد قائم ایراد فرموده‌اند که اگر چه این شرح، شرح همۀ فقرات این دعای شریف نیست ولی ایشان به همین مقدار با بیانی مختصر و البته شیوا و سلیس، پرده از برخی حقایق نشکفتۀ این دعای عالیة‌المضامین، و و رموز معرفت به توحید حضرت حق، و اسرار سلوک الی اللَه برداشته و مکتوبی ذی‌قیمت برای جویندگان راه حق و پویندگان سبیل حقیقت و مشتاقان لقاء پروردگار بر جای گذاشتند.

شرح فقراتی از دعای ابو حمزه ثمالی ج1

اهمّ مطالب مندرج در این مجلّد:
• انواع ابتلائات برای تربیت سالکین راه خدا
• نجات و سعادت انسان به‌وسیلۀ اعتراف به کوتاهی و اشتباه
• وصول به معرفت خدا به‌وسیلۀ خود خدا
• ضرورت معرفت تام به حضرت حق
• حضور ذات حق در دل هر شیء
• سرعت اجابت خدا و سستی بندگان در دعا
• رحمت واسعۀ پروردگار برای امیدواران
• نزدیک‌بودن راه خدا برای نفوس سبک‌بال
• معرفت و محبت به خداوند دلیل سعادت و رستگاری انسان
• رنگ خدایی داشتن، سبب ارزش انسان
• لقای خداوند آرزوی عظیم سالکان راه خدا
• معرفت خداوند تنهای تکیه‌گاه انسان در نجات از نفس امّاره
• گریۀ اهل‌بیت علیهم‌السلام در مناجات، به‌جهت عمق معرفت به خداوند
• تعویض جوهرۀ انسان با یک توفیق الهی
• خداوند هم می‌دهد و هم می‌گیرد تا انسان نعمت را از خود نبیند
• پادشاهای مطلق خداوند و سریان وجودی او در عوالم هستی

شب قدر

فضیلت قرائت سورۀ قدر. نزول دفعی قرآن در شب قدر بر قلب پیامبر در عالم مثال. تشخّص و تعیّن مقدّرات عالم در شب قدر. مراتب عالم وجود. ثبوت حقیقت اشیاء و امور در لوح محفوظ، قبل از تشخّص و تحقّق خارجی. تغییر و تبدّل مقدّرات در عالم مثال. کیفیّت تشخّص و تعیّن مقدّرات در شب‌های قدر. اطّلاع ائمّۀ اطهار و اولیای کامل الهی بر سرّ قدَر و عالم تقدیر. افضلیّت شب قدر از هزار ماه. علّت فضیلت و ترغیب بر شب‌زنده‌داری و عبادت در لیلة‌القدر. تنزّل تقدیر عالم در شب قدر هر سال. لیلةالقدر شب ظهور و بروز عظمت امام علیه السّلام در عالم ملکوت. تداوم آثار و افاضات رحمانیّت و رحیمیّت لیلةالقدر تا انتهای روز. سبب إعراض پیامبر و ائمّۀ معصومین علیهم السّلام از ریاسات دنیوی و نعمت‌های مادّی. روایت امّ‌سلمه از رسول خدا دربارۀ واقعۀ کربلا.

کیفیت نزول مقدّرات در شب های قدر

فضیلت قرائت سورۀ قدر

  • ﴿بِسۡمِ ٱللَهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ * إِنَّآ أَنزَلۡنَٰهُ فِي لَيۡلَةِ ٱلۡقَدۡرِ * وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا لَيۡلَةُ ٱلۡقَدۡرِ * لَيۡلَةُ ٱلۡقَدۡرِ خَيۡرٞ مِّنۡ أَلۡفِ شَهۡرٖ * تَنَزَّلُ ٱلۡمَلَـٰٓئِكَةُ وَٱلرُّوحُ فِيهَا بِإِذۡنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمۡرٖ * سَلَٰمٌ هِيَ حَتَّىٰ مَطۡلَعِ ٱلۡفَجۡرِ﴾.1

  • در روایات داریم:

  • کسی که سورۀ قدر را بلند بخواند، مانند کسی است که شمشیر به دست گرفته است و در راه خدا جهاراً جهاد می‌کند؛ و اگر سورۀ قدر را آهسته بخواند، مانند کسی است که در راه خدا در خون خود [غلطیده و] شهید شده است.2

  • کنایه از اینکه بلند خواندن و آهسته خواندن سورۀ قدر، در هر دو حال دارای فضیلت است.

قرائت دعای سحر

  • نزول دفعی قرآن در شب قدر بر قلب پیامبر در عالم مثال

  • ﴿إِنَّآ أَنزَلۡنَٰهُ فِي لَيۡلَةِ ٱلۡقَدۡرِ﴾؛ «ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم.»

  • ﴿إِنَّآ أَنزَلۡنَٰهُ﴾: ضمیر «هُ» به قرآن بر می‌گردد، چون مرجعش روشن و معلوم است: ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم. البتّه تمام قرآن در شب قدر بر قلب مبارک پیغمبر نازل شده است و بعداً مرتّباً و مفصّلاً در مدّت بیست و سه سال تدریجاً نازل شده است. آن قرآنی که در شب قدر نازل شده است، قرآنی است که از مقام حقیقت خود بر قلب پیغمبر نازل شده است؛ و آن قرآنی که تدریجاً نازل شده است، قرآنی است که از قلب پیغمبر به مقام عالم صورت ـ که او را ملکوت أسفل و عالم مثال می‌گویند ـ توسّط جبرائیل امین به‌تدریج نازل شده است و پیغمبر اکرم مأمور به ابلاغ آن بودند.3

  • ﴿وَقُرۡءَانٗا فَرَقۡنَٰهُ لِتَقۡرَأَهُۥ عَلَى ٱلنَّاسِ عَلَىٰ مُكۡثٖ﴾؛4 «قرآن را ما تکّه‌تکّه و جدا جدا بر تو قرائت کردیم تا اینکه با تأمّل و تأنّی، آیات آن را بر مردم قرائت کنی.»

شب قدر

شب های لیلة القدر

  • در این مقاله که برگرفته شده از کتاب افق وحی می باشد به بررسی عدم تنافی علم ائمه علیهم السلام به زمان و مکان شهادت خود با مفاد آیه”ولاتلقو بأيديكم الي التهلكة” از نقطه نظر شرعی و عقلی پرداخته شده است.

شب های لیلة القدر

  • از آنجا که امام علیه السّلام و غیر او از اولیای الهی دارای علم به وقایع و حوادث آینده‌اند و علم حجیّت ذاتی داشته و عالم به آن موظّف و مکلّف به متابعت آن می‌باشد، چرا و به چه دلیل و ملاحظه‌ای آنان به این علم ترتیب اثر نمی‌دادند و خود را از وقوع حوادثی که برایشان خطری ایجاد می‌نمود محفوظ نمی‌داشته‌اند؟ و مگر آیه شریفه نمی‌فرماید”ولاتلقو بأيديكم الي التهلكة” 1«با دست خویش خود را به هلاکت میندازید.»

  • چرا با وجود اخبار أمیرالمؤمنین علیه السّلام از واقعه شب نوزدهم و شهادت خود به دست ابن ملجم اقدامی در جلوگیری از این واقعه ننمودند و چرا در آن شب به مسجد برای اداء نماز رفتند؟2

  • و چرا امام حسن مجتبی علیه السّلام با وجود علم و اطّلاع بر نیّت پلید جعده عیال خود و وجود سمّ در شیر از آن احتراز نکردند؟3 و چرا سیّدالشّهداء علیه السّلام با وجود اخبار از وقایع عاشوراء که حتّی تا شب آخر این خبرها و بیان وقایع ادامه داشت درصدد جلوگیری از آن برنیامدند و آن فجایع و مصائب اتفاق افتاد؟4

  • و چرا امام رضا علیه السّلام با اطّلاع قبلی از نیّت مأمون و حتّی اخبار آن به بعضی از موالیان خود اقدام به خوردن آن انگور زهرآلود نمودند.5 و همینطور این سؤالات نسبت به اولیای الهی و عرفاء باللَه نیز وارد خواهد بود. حال جمع بین این دو مسأله چگونه است، و چگونه با وجود حجیّت و الزام قطع بر متابعت، انسان می‌تواند علم و قطع خود را نادیده بگیرد و توجّهی بدان ننماید و امور خود را به دست تقدیر بسپارد؟

  • پاسخ این سؤال این است که ما در حجیّت قطع و علم بحث و اشکالی نداریم و به طور کلّی مسأله حجیّت علم و قطع یک مسأله عقلی و برهانی است و قضایای عقلیّه قابل استثناء نمی‌باشند در هر جا و هر زمان، زیرا حقیقت علم کشف از واقع است و واقع در ظروف مختلف و شرائط گوناگون که تغییر نمی‌کند آنچه که بر حسب شرائط و مقارنات دستخوش تحوّل و تغیّر می‌شود امور اعتباری و استحسانات عرفیّه و ملاکات شرعیّه است که دائماً در حال تحوّل‌اند. چنانچه ملاک در حرمت شرب خمر وجود فساد و افساد در شرائط و ظروف عادی است امّا در صورت تبدّل شرائط و احتمال خطر مرگ آن ملاک جای خود را به مراعات نفس و حفظ آن از هلاکت در شریعت می‌دهد و ملاک متأخّر موجب رفع حرمت و اباحۀ شرب بلکه وجوب آن می‌شود.

رویت هلال ماه

  • مقاله پیش رو عبارت است از فرمایشات حضرت آیت اللَه حاج سید محمدمحسن حسینی طهرانی در ارتباط با ملاک و میزان در ثبوت هلال اول ماه و عدم کفایت رویت ماه با چشم مسلح

رویت هلال ماه

  • ملاک شرعی ثبوت روز اول ماه قمری

  • مطلبی را که باید خدمت دوستان عرض کنم این است که: ثبوت هلال ماه از نظر شرعی، به دیدن با چشم ظاهر است، بدون دخالت آلات و ادوات دیگر؛ از قبیل دیدن با تلسکوپ‌ها یا دوربین‌های بسیار قوی، و همین‌طور رفتن در ارتفاعات بسیار زیاد که از افق هلال بالاتر است، مانند سوار شدن به هواپیما و بالا رفتن در حدّی که این هواپیما از سطح افق، ارتفاع بیشتری پیدا می‌کند و بدین وسیله هلال ماه قابل رؤیت می‌شود.

  • آنچه را که شارع در ثبوت اوّل ماه مدّنظر قرار داده است عبارت است از: دیدن با چشم ظاهر. چنانکه فرموده است: «صُوموا لِرُؤیَتِهِ، و أفْطِرُوا لِرُؤیَتِه؛ با دیدن ماه روزه بگیرید و با دیدن ماه افطار کنید.» قطعاً عرف در آن زمان، ملاک را در پیدایش ماه و خروج از ماه و خروج از شهر، چشم ظاهر می‌دانست؛ آنها که رصد و وسایل و آدات مکانیکی نداشتند، آن زمان که تلسکوپ اختراع نشده بود و دوربین نبود، آن زمان که هواپیما و رفتن به بالای ابرها نبود! همین ملاک دیدن ظاهر، ملاک و مورد توجّه برای داخل شدن در شهر و در ماه بوده است، و شارع و پیامبر هم بر همین سیره، ماه‌های خود را قرار می‌دادند.

خطبه رسول‌ اللَه‌ در جمعۀ آخر ماه‌ شعبان پيرامون فضيلت ماه رمضان‌

  • در خطبه‌ای‌ که‌ رسول‌ خدا صلّی‌ اللَه‌ علیه‌ و آله‌ و سلّم‌ در جمعۀ آخر ماه‌ شعبان‌ قرائت‌ فرمودند مردم‌ را اندرز دادند که‌ این‌ ماه‌ (رمضان‌) ماه‌ پربرکت‌ و رحمت‌ است‌، ماه‌ مغفرت‌ و دعا و اجابت‌ است‌، ماه‌ نماز، ماه‌ قرائت‌ قرآن‌، ماه‌ صدقه‌ و صلۀ رحم‌ و ایثار است‌، ماه‌ ادای‌ فرائض‌ و روزه‌ و انفاق‌، و بهار آمرزش‌ و تخفیف‌ بر زیردست‌ و رحم‌ بر صغیر و احترام‌ و توقیر کبیر؛ مفصّلاً بیاناتی‌ فرمودند. و مفادش‌ آنستکه‌ مؤمن‌ در شهر رمضان‌ نه‌ تنها از آدابی‌ که‌ فقهاء در کتب‌ عملیه‌ ذکر می‌کنند باید اجتناب‌ ورزد بلکه‌ در این‌ ماه‌ رحمت‌ باید با شراشر وجود خود جلب‌ رحمت‌ کند، خشوع‌ و خضوع‌ داشته‌ باشد، همیشه‌ به‌ ذکر خدا اشتغال‌ ورزد، در هر امری‌ که‌ او را به‌ خدا نزدیک‌ کند سبقت‌ گیرد، و از هرچیزی‌ که‌ او را از خدا دور کند بگریزد، به‌ آنچه‌ خدا امر کرده‌ عمل‌ کند و از آنچه‌ نهی‌ فرموده‌ اجتناب‌ ورزد، از هر چه‌ دیدنش‌ را حرام‌ فرموده‌ چشم‌ ببندد و به‌ هر چه‌ شنیدنش‌ را ممنوع‌ کرده‌ گوش‌ ندهد.

خطبه رسول‌ اللَه‌ در جمعۀ آخر ماه‌ شعبان پيرامون فضيلت ماه رمضان‌

  • و خلاصه‌ با بیانات‌ خود در این‌ خطبه‌ آن‌ صراط‌ مستقیمی‌ که‌ اقصر فاصلۀ بین‌ انسان‌ و خداست‌ را تشریح‌ کردند. أمیرالمؤمنین‌ علیه‌ السّلام‌ که‌ این‌ روایت‌ را بیان‌ می‌کنند می‌گویند: در پایان‌ خطبه‌ برخاستم‌ و عرض‌ کردم‌: یا رَسُولَ اللَه! مَا أَفْضَلُ الاعْمَالِ فِی‌ هَذَا الشَّهْرِ ؟ فَقَالَ: یا أَبَا الْحَسَنِ! أَفْضَلُ الاعْمَالِ فِی‌ هَذَا الشَّهْرِ الْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اللَه.

  • «ای‌ رسول‌ خدا بهترین‌ اعمال‌ در این‌ ماه‌ چیست‌ ؟ رسول‌ خدا فرمود: ای‌ أبوالحسن‌! بهترین‌ اعمال‌ در این‌ ماه‌ اجتناب‌ از گناهان‌ است‌.»

كيفية اغتنام شهر رمضان المبارك

في محاضرته الأولى من سلسلة شرح دعاء أبي حمزة الثمالي لعام 1432 هـ والتي ألقيت في اللية الثانية من ليالي شهر رمضان المبارك في بلدة قم باللغة الفارسيّة تحدّث سماحة آية الله السيّد محمّد محسن الحسيني الطهراني قدس سره عن كيفيّة اغتنام شهر رمضان المبارك و الأمور التي تساعد الإنسان على قطع الطريق كما بيّن بعض الموانع التي تقف بالإنسان عن الحركة، فكانت أهمّ المواضيع التي طرحها في المحاضرة ما يلي: بيان مميزات شهر رمضان المبارك التي تميّزه عن سائر الأشهر، و لزوم التهيؤ لعقبات الطريق وعدم الركون إلى السكون الآني والمرحلي، وعرض أهم نتائج الإخلاص الواقعي والحقيقي، وبيّن الشاخص والمائز بين من يريد إصلاح دين الله وتعظيم وليّه عن غيره من المدّعين لذلك، وأكّد على أهميّة اتخاذ الرفيق المخلص في طيّ الطريق، كما وضّح آثار وخطورة ابتعاد السالك عن أستاذه وعن أصدقائه في السير والسلوك، ووضحّ كيف أنّ تشخيص المرض الروحي، وتحديد العلاج الأنسب يحتاج إلى خبير بصير، ثمّ تابع ببيان خصائص شهر رمضان ومميزاته، وأعطى بعض الوصايا في كيفيّة اغتنام شهر رمضان المبارك، و بيّن في أثناء ذلك واجب المرأة في هذا الشهر الكريم، كما وبيّن أن المهمّ في العبادات هو الفهم والارتباط الحقيقي لا مجرّد الأبهة الظاهريّة، ثمّ نقل كيفيّة اغتنام الأعاظم لشهر رمضان،ثم بيّن إحدى مميّزات شهر رمضان الخاصّة: حالة تقبّل النفس للحق وخضوعها له بشكل أكبر، ثمّ ختم المحاضرة ببعض الوصايا حول كيفيّة إحياء ليالي شهر رمضان المبارك

أعتقد أنّنا وصلنا في السنة الماضية ـ بحسب الظاهر ـ إلى هذا المقطع من الفقرات، و حتماً فإنّ بيان هذه المسائل كما ينبغي لها خارج عن حيطتنا، و لكن على الأقلّ هل أتممنا البيان بحدود ما كنّا قد وعدنا به، وهل ذكرنا ما ينبغي أن يقال، أم بقي شيء؟ على كلّ حال سنبدأ هذه السنة بتوفيق اللـه عزّ وجلّ من هذه الفقرة، وسنسعى بحسب ما تتيحه الظروف أن نكون في خدمة الإخوان، ونسأل اللـه عزّ وجلّ أن يقسم لنا في هذه السنة كما في السنوات السابقة من مواهبه الخاصّة والعامّة التي يقسمها لعباده الصالحين.

كيفية اغتنام شهر رمضان المبارك

قيمة شهر رمضان عند أولياء الله

تفضّل‮ ‬بهذه‮ ‬المحاضرة‮ ‬سماحة‮ ‬آية‮ ‬الله‮ ‬السيّد‮ ‬محمّد‮ ‬محسن‮ ‬الطهراني‮ ‬حفظه‮ ‬الله‮ ‬باللغة‮ ‬الفارسيّة‮ ‬في‮ ‬مدينة‮ ‬قم‮ ‬المقدّسة،‮ ‬الليلة‮ ‬الثانية‮ ‬من‮ ‬ليالي‮ ‬شهر‮ ‬رمضان‮ ‬المبارك‮ ‬من‮ ‬عام‮ 1431 ‬هـ‮ ‬وذلك‮ ‬بمناسبة‮ ‬حلول‮ ‬هذا‮ ‬الشهر‮ ‬الشريف‮. ‬وقد‮ ‬أتمّ‮ ‬فيها‮ ‬سماحته‮ ‬بعض‮ ‬المطالب‮ ‬حول‮ ‬التغذية‮ ‬مما‮ ‬كان‮ ‬قد‮ ‬شرع‮ ‬به‮ ‬في‮ ‬شرح‮ ‬حديث‮ ‬عنوان‮ ‬البصري،‮ ‬وذلك‮ ‬بعد‮ ‬حديثه‮ ‬عن‮ ‬قيمة‮ ‬شهر‮ ‬رمضان‮ ‬المبارك‮ ‬عند‮ ‬أولياء‮ ‬الله‮ ‬رضوان‮ ‬الله‮ ‬عليهم،‮ ‬والأهميّة‮ ‬الخاصّة‮ ‬التي‮ ‬كانوا‮ ‬يولونها‮ ‬إيّاه‮ ‬فيقيمون‮ ‬المأتم‮ ‬لفراقه‮ ‬ويزورون‮ ‬المشاهد‮ ‬الشريفة‮ ‬شكراً‮ ‬عليه‮. ‬كما‮ ‬بيّن‮ ‬فيها‮ ‬سماحته‮ ‬أهمّ‮ ‬ما‮ ‬ينبغي‮ ‬مراعاته‮ ‬للفوز‮ ‬برضوان‮ ‬الله‮ ‬في‮ ‬هذا‮ ‬الشهر‮ ‬فذكر‮ ‬تشديد‮ ‬المراقبة‮ ‬على‮ ‬الأفكار‮ ‬والأقوال‮ ‬والأفعال،‮ ‬مؤكّداً‮ ‬ضرورة‮ ‬التقليل‮ ‬من‮ ‬الطعام،‮ ‬واجتناب‮ ‬الاهتمام‮ ‬بما‮ ‬لا‮ ‬يلزم‮ ‬من‮ ‬الأمور‮ ‬والأخبار‮ ‬والأحداث‮ ‬والعلاقات،‮ ‬والتي‮ ‬لا‮ ‬تدع‮ ‬مجالاً‮ ‬في‮ ‬القلب‮ ‬لتنزّل‮ ‬البركات‮ ‬الإلهيّة‮ ‬عليه،‮ ‬وخصوصاً‮ ‬إذا‮ ‬طغت‮ ‬على‮ ‬أجواء‮ ‬مجالس‮ ‬الذكر‮ ‬والوعظ‮ ‬والعزاء‮.‬

قيمة شهر رمضان عند أولياء الله

  • نحمد الله على دخول شهر رمضان المبارك، و على استضافة الله سبحانه لنا مرّة أخرى ..

  • إنّ أولياء الله هم الذين يعرفون قدر هذا الشهر العظيم و هم الذين يفهمون أهميّة هذا الشهر، و يعلمون ما هي الأمور التي أعدّها الله سبحانه لعباده في هذا الشهر ..

  • عجيب جداً، عجيب الفرق بين رؤية أهل الظاهر لهذه التكاليف، و بين رؤية الأولياء و أهل الباطن لهذه الأمور، و الفاصلة بينهما كما بين الأرض و عرش الرحمن، و التفاوت بين هؤلاء و أولئك هو نفسه التفاوت في المدركات بينهما، و اختلاف كالذي بين الأرض و العرش ..

  • فعندما يدخل شهر رمضان، يعتبر أهل الظاهر أنّ الصيام عبارة عن تكليف أو تحميل قد وقع عليهم، و لسان حالهم يقول : ماذا يمكننا أن نفعل ؟! فهذا التكليف قد جاءنا من الله، و لا بدّ لنا أن نمتثل لأمره سبحانه، و نسعى بأيّ طريقة إلى قضاء هذا الشهر الصعب، و رغم المشقّة التي فيه، إلاّ أنّنا مجبورون على الالتزام و التنفيذ، و إلا ّ فإذا خالفنا الأمر الإلهيّ فإنّ ذلك يستتبع العتاب و العقاب الشديد … هذه نظرة أهل الظاهر، و ذلك مع حملهم على الأحسن و مع حسن الظنّ بهم !!